I. Podstawa prawna i dokumentacja szkoły
II. Zasady postępowania w sytuacjach trudnych zaistniałych na terenie szkoły.
- Notatka służbowa ze zdarzenia.
- Współpraca z nadrzędnymi instytucjami w środowisku lokalnym wspomagającymi utrzymanie bezpieczeństwa na terenie szkoły.
2.1. Współpraca szkoły z sądem rodzinnym.
2.2. Współpraca szkoły z policją.
2.3. Współpraca szkoły z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną.
2.4. Wykaz podmiotów, instytucji i organizacji (stowarzyszeń) w środowisku lokalnym wspomagających utrzymanie bezpieczeństwa na terenie szkoły.
III. Procedury reagowania w przypadku wystąpienia wewnętrznych i zewnętrznych zagrożeń bezpieczeństwa w szkole.
- Procedura postępowania z uczniem, który źle się czuje w czasie pobytu w szkole.
- Procedura postępowania z uczniem – sprawcą czynu karalnego lub przestępstwa.
- Procedura postępowania z uczniem, który stał się ofiarą czynu karalnego.
- Procedura postępowania z uczniem, który pali papierosy na terenie szkoły.
- Procedura postępowania w przypadku podejrzenia spożycia alkoholu, zażycia narkotyków lub innych substancji psychoaktywnych przez ucznia.
- Procedura postępowania z uczniem, który nie uczęszcza na zajęcia szkolne.
- Procedura postępowania z uczniem, który zachowuje się agresywnie wobec rówieśników
- Procedura postępowania w przypadku agresywnego zachowania ucznia wobec pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych szkoły.
- Procedura postępowania w przypadku wystąpienia u ucznia poważnego kryzysu i bezpośrednio po jego ustąpieniu (w obliczu realnego zagrożenia próbą samobójczą ucznia).
- Procedura postępowania w przypadku agresywnego zachowania pracownika pedagogicznego i niepedagogicznego szkoły wobec ucznia.
- Procedura postępowania w przypadku demoralizacji ucznia.
- Procedura postępowania w przypadku, gdy pracownik pedagogiczny lub niepedagogiczny podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk i/lub inną o charakterze psychoaktywnym.
- Procedura postępowania w przypadku, gdy pracownik pedagogiczny lub niepedagogiczny znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk i/lub inną o charakterze psychoaktywnym.
- Procedura postępowania dyrektora w przypadku, gdy policja dokonuje zatrzymania nieletniego sprawcy czynu karalnego przebywającego na zajęciach w szkole.
- Procedura postępowania dotycząca wypadków, którym ulegli uczniowie w czasie zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych prowadzonych na terenie szkoły lub poza jej terenem, jeżeli znajdowali się lub powinni znajdować się pod opieką i nadzorem pracowników szkoły.
- Procedura postępowania w przypadku ujawnienia zdarzenia cyberprzemocy.
- Procedura postępowania w przypadku dostrzeżenia w zapisie monitoringu wizyjnego sytuacji wskazującej na zagrożenie bezpieczeństwa osób, popełnienie czynu karalnego lub niszczenie mienia.
- Procedura postępowania w przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych lub innych niebezpiecznych substancji czy przedmiotów.
- Procedura postępowania w przypadku uzyskania informacji o podłożeniu ładunku wybuchowego (wskazówki do prowadzenia rozmów ze zgłaszającym o podłożeniu bomby).
- Procedura postępowania w przypadku otrzymania podejrzanej paczki lub koperty.
- Procedura postępowania w przypadku wtargnięcia napastnika (terrorysty) do szkoły.
- Procedura postępowania w przypadku skażenia chemicznego lub biologicznego szkoły.
I. Podstawa prawna i dokumentacja szkoły
- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (uchwalona dnia 2 kwietnia 1997r.).
- Ustawy i rozporządzenia MEN:
■ Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, 1954, 1985 i 2169 oraz z 2017 r. poz. 60, 949 i 1292).
■ Ustawa z dnia 14 grudnia 2016r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996).
■ Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1189).
■ Ustawa Kodeks Cywilny z dnia 23 kwietnia 1964r. (Dz. U. z 2018r. poz. 1025 z późn. zm.).
■ Ustawa Kodeks Karny z dnia 6 czerwca 1997r. (Dz. U. z 2018r. poz. 1600 z późn. zm.).
■ Ustawa z dnia 26 października 1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2018r. poz. 969).
■ Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 487).
■ Ustawa z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 783).
■ Ustawa z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2017r. poz. 957).
■ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r., Nr 6, poz. 69 ze zm.).
■ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 października 2018r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2018r. poz. 2140 ).
■ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. z 2015 r. poz. 1249).
■ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r., Nr 61, poz. 624 z późniejszymi zmianami).
■ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. 2019, poz. 373). - Konwencja o Prawach Dziecka (Dz. U. Z 1991 r., Nr 120, poz. 1673).
- Europejska Karta Praw i Obowiązków Rodziców.
- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.
- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych.
- Programy narodowe i krajowe w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia.
- Statut I Liceum Ogólnokształcącego im. Generała Józefa Bema w Ostrołęce.
- Program Wychowawczo – Profilaktyczny I Liceum Ogólnokształcącego im. Generała Józefa Bema w Ostrołęce na bieżący rok szkolny.
II. Zasady postępowania w sytuacjach trudnych zaistniałych na terenie szkoły
O wszelkich trudnych sytuacjach zaistniałych na terenie szkoły nauczyciele, wychowawcy, specjaliści, pracownicy administracji i obsługi winni natychmiast informować dyrekcję szkoły, pielęgniarkę lub koordynatora ds. bezpieczeństwa, tj. Panią dr Izabelę Edytę Dąbrowską (pedagoga szkolnego).
Bezpośrednio po zdarzeniu mamy do czynienia z ustnym przekazywaniem informacji o tym, co zaszło, natomiast w późniejszym czasie należy przygotować relację pisemną przedstawiającą jego przebieg oraz przyczyny rzeczywiste i prawdopodobne. Notatkę ze zdarzenia należy przekazać dyrekcji szkoły lub koordynatorowi ds. bezpieczeństwa, tj. pedagogowi szkolnemu (w tym, w terminie 21 dni od dnia zakończenia postępowania powypadkowego).
- Notatka służbowa ze zdarzenia
Pytania pomocnicze:
■ Co się stało? Na czym polegało zdarzenie?
■ Kto brał w nim udział i jaką odgrywał rolę?
■ Jaki przebieg miało zdarzenie?
■ Gdzie zdarzenie wystąpiło?
■ Kiedy do niego doszło?
■ Jak długo trwało zdarzenie?
■ Dlaczego doszło do zdarzenia?
■ Jakie działania podjęła szkoła zaraz po zdarzeniu?
■ Jakie działania podejmowała szkoła, aby zapobiec zdarzeniu? - Współpraca z nadrzędnymi instytucjami w środowisku lokalnym wspomagającymi utrzymanie bezpieczeństwa na terenie szkoły
2.1. Współpraca szkoły z Sądem Rodzinnym
Szkoła (dyrekcja, pielęgniarka, koordynator ds. bezpieczeństwa (pedagog szkolny), psycholog, wychowawca) podejmuje następujące działania:
■ sporządza pisemne wnioski z uzasadnieniem o rozpatrzenie spraw nieletnich dotyczących:
– systematycznego uchylania się przez nich od obowiązku nauki,
– rażących zaniedbań rodziców/opiekunów w sprawowaniu opieki nad nieletnimi i ich wychowania,
– przemocy w rodzinie,
– uczniowskich aktów wandalizmu i agresji;
■ przekazuje na prośbę sądu, kuratorów rodzinnych opinie o uczniach, nad którymi ustanowiono nadzór, wychowujących się w rodzinie zastępczej lub z powodu toczącego się postępowania w ich sprawie;
■ współdziała z zawodowymi i społecznymi kuratorami rodzinnymi w celu projektowania wspólnych oddziaływań wobec ucznia, rodziców/ opiekunów;
■ udziela pomocy psychologiczno – pedagogicznej uczniom nadzorowanym przez kuratora.
Wszelkie podejmowane przez szkołę działania w ramach współpracy z sądem rodzinnym wynikają z bieżących potrzeb nieletnich uczniów.
2.2. Współpraca szkoły z Policją
W ramach współpracy szkoła kontaktuje się z policją w celu:
■ udziału jej przedstawicieli w zajęciach edukacyjnych o charakterze wychowawczo – profilaktycznym,
■ informowania uczniów i rodziców/opiekunów o konsekwencjach zachowań przemocowych/agresywnych,
■ informowania i pomocy w sytuacjach przemocowych/agresywnych zachowań uczniów,
■ informowania o aktach wandalizmu, dewastacji mienia, podejrzeniu posiadania narkotyków lub innych środków psychoaktywnych,
■ przeszukania torby i kieszeni w przypadku podejrzenia posiadania narkotyków, alkoholu, innych substancji psychoaktywnych,
■ pomocy w sytuacji stwierdzenia kradzieży, wymuszeń, zakłócenia porządku publicznego,
■ podjęcia działań w sytuacji popełnienia przez ucznia czynu karalnego lub przestępstwa.
2.3. Współpraca szkoły z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną
W ramach współpracy z Poradnią Psychologiczno – Pedagogiczną szkoła kontaktuje się w celu:
■ pomocy w zdiagnozowaniu środowiska opiekuńczo – wychowawczego ucznia,
■ rozpoznawania możliwości rozwojowych oraz indywidualnych potrzeb (w tym ponadpodmiotowych) ucznia i umożliwiania ich zaspokojenia,
■ wspierania ucznia w jego holistycznym rozwoju,
■ określania form pomocy psychologiczno – pedagogicznej,
■ udzielania nauczycielom, wychowawcom, specjalistom pomocy w dostosowaniu wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych przez nich programów i toków nauczania do indywidualnych potrzeb i możliwości ucznia,
■ umożliwiania rodzicom/opiekunom rozwijania ich umiejętności opiekuńczo – wychowawczych i socjalizacyjnych,
■ wspierania szkoły w realizacji programu wychowawczo- profilaktycznego.
2.4. Wykaz podmiotów, instytucji i organizacji (stowarzyszeń) w środowisku lokalnym wspomagających utrzymanie bezpieczeństwa na terenie szkoły.
■ Komenda Miejska Policji w Ostrołęce; ul. Janusza Korczaka 16; tel. (0-29) 760 14 24, (0-29) 760 14 29.
Dzielnicowy rejonu „Traugutta”, „Parkowe” i „Park Miejski” w Ostrołęce – mł. asp. Piotr Bojarski, chwilowo brak telefonu komórkowego – nr tel. do sierż. szt. Adriana Pakulnis 696-497-212, telefon stacjonarny: (0-29) 760 14 94, adres e-mail: dzielnicowy.parkowe@ra.policja.gov.pl
Dzielnicowy rejonu „Traugutta” i „Parkowe” w Ostrołęce – sierż. szt. Adrian Pakulnis, telefon kom. 696-497-212, telefon stacjonarny: (0-29) 760 14 90, adres e-mail: dzielnicowy.traugutta@ra.policja.gov.pl
Asystent Zespołu do spraw Profilaktyki Społecznej, Nieletnich i Patologii Wydziału Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Ostrołęce – asp. Krzysztof Kolator, tel. 506-869-079, tel. (29) 760 -14 – 98, adres mailowy: krzysztof.kolator@ra.policja.gov.pl
Asystent Zespołu do spraw Profilaktyki Społecznej, Nieletnich i Patologii Wydziału Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Ostrołęce – mł. asp. Aneta Waracka, tel. (29) 760-14 – 89, adres mailowy: aneta.waracka@ra.policja.gov.pl
■ Sąd Rejonowy – III Wydział Rodzinny; ul. Mazowiecka 3; tel. (0-29) 764 26 91.
■ Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Ostrołęce, ul. Oświatowa 1; tel. (0-29) 760 45 36.
■ Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Ostrołęce; ul. Kościuszki 24/26; tel. (0-29) 767 61 94.
■ Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych i Zagrożonych Uzależnieniem w Ostrołęce; ul. Kościuszki 24/26; tel. (0-29) 764 83 43.
6. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrołęce; ul.11 Listopada 68; tel. (0-29) 764 62 33.
7. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Ostrołęce; ul. Gen. J. Hallera 12; tel. (0-29) 764 41 30.
8. Urząd Miasta Ostrołęki; ul. Gen. J. Bema 1; tel. (0-29) 764 68 11.
9. Kuratorium Oświaty w Warszawie, Delegatura w Ostrołęce; ul. Gen. A.E. Fieldorfa „Nila” 15; tel. (0-29) 760 42 91/93.
10. Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Ostrołęce; ul. Targowa 4; tel. (0-29) 769 12 95.
11. Straż Miejska w Ostrołęce; ul. Berka Joselewicza 2; tel. (0-29) 764 22 43.
III. Procedury reagowania w przypadku wystąpienia wewnętrznych i zewnętrznych zagrożeń bezpieczeństwa w szkole
- Procedura postępowania z uczniem, który źle się czuje w czasie pobytu w szkole
1. Nauczyciel (wychowawca) kieruje ucznia, który źle się czuje do pielęgniarki szkolnej (w towarzystwie kolegi z klasy). W przypadku jej nieobecności zawiadamia sekretariat szkoły (informacja zostaje przekazana pedagogowi (koordynatorowi d.s. bezpieczeństwa w szkole) lub psychologowi bądź dyżurującemu dyrektorowi, który przejmuje opiekę nad uczniem).
2. Uczniowi zostaje udzielona doraźna pomoc, a w razie konieczności wezwane pogotowie ratunkowe.
3. W każdym przypadku osoba udzielająca pomocy informuje rodziców/ opiekunów prawnych ucznia i uzgadnia z nimi formę powrotu ucznia do domu.
4. O zaistniałej sytuacji należy powiadomić wychowawcę klasy, a w przypadku interwencji służb ratowniczych – dyrekcję szkoły/ koordynatora ds. bezpieczeństwa, tj. pedagoga szkolnego. - Procedura postępowania z uczniem – sprawcą czynu karalnego lub przestępstwa
1. Nauczyciel, pracownik szkoły lub inna osoba będąca świadkiem czynu karalnego niezwłocznie powiadamia dyrektora/koordynatora d.s. bezpieczeństwa.
2. Dyrektor/koordynator zawiadamia policję. Do czasu przyjazdu policji dokonuje on wstępnego rozeznania (ustala okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia).
3. Dyrektor/ koordynator sprawuje nadzór nad sprawcą (o ile jest on znany i przebywa na terenie szkoły) do czasu przybycia policji.
4. Dyrektor/koordynator zabezpiecza ewentualne dowody przestępstwa i przekazuje je policji.
5. Dyrektor/koordynator powiadamia rodziców/opiekunów ucznia – sprawcy.
6. Dyrektor/koordynator wspólnie z nauczycielem lub pracownikiem sporządzają notatkę z przebiegu zdarzenia. - Procedura postępowania z uczniem, który stał się ofiarą czynu karalnego
1. Nauczyciel, wychowawca, specjalista lub inny pracownik szkoły udziela bądź organizuje pierwszą pomoc przedmedyczną, jeżeli jest taka potrzeba.
2. Niezwłocznie powiadamia dyrektora szkoły, pielęgniarkę/koordynatora ds. bezpieczeństwa.
3. Jeżeli jest konieczność interwencji lekarskiej, osoba udzielająca pomocy wzywa pogotowie ratunkowe.
4. Dyrektor/koordynator wzywa Policję w celu rozpoznania zaistniałego zdarzenia.
5. Dyrektor/koordynator powiadamia rodziców/opiekunów prawnych poszkodowanego ucznia.
6. Nauczyciel, wychowawca, specjalista lub inny pracownik szkoły na podstawie posiadanej wiedzy sporządza notatkę o zdarzeniu i przekazuje ją koordynatorowi ds. bezpieczeństwa (aneks nr 1).
7. Koordynator dokonuje zapisu działań i czynności podjętych w związku z zaistniałą sytuacją. - Procedura postępowania z uczniem, który pali papierosy na terenie szkoły
1. Nauczyciel lub pracownik szkoły, który stwierdzi, że uczeń pali papierosy na terenie szkoły legitymuje go, sporządza informację zawierającą nazwisko i imię ucznia, klasę, datę i miejsce zdarzenia; przekazuje te dane dyżurującemu dyrektorowi/koordynatorowi ds. bezpieczeństwa.
2. Dyrektor/koordynator sprawdza, czy jest to pierwsze tego typu wykroczenie ucznia, wzywa go i przeprowadza z nim rozmowę ostrzegawczą. Przekazuje informację wychowawcy klasy.
3. Wychowawca powiadamia rodziców/opiekunów o złamaniu przez ucznia regulaminu szkoły, odnotowuje ten fakt w dzienniku elektronicznym klasy i uwzględnia przy ustalaniu oceny zachowania.
4. W przypadku powtarzającego się niepożądanego zachowania ucznia dyrektor/koordynator powiadamia policję o wykroczeniu i pisemnie zawiadamia o tym rodziców/opiekunów. - Procedura postępowania w przypadku podejrzenia spożycia alkoholu, zażycia narkotyków lub innych substancji psychoaktywnych przez ucznia
1. Nauczyciel, specjalista lub pracownik szkoły powiadamia o podejrzeniu spożycia przez ucznia alkoholu, zażycia narkotyków lub innych substancji psychoaktywnych wychowawcę klasy [w razie jego nieobecności pedagoga (koordynatora), psychologa lub pielęgniarkę] oraz dyrektora szkoły.
2. Odizolowuje ucznia od reszty klasy nie pozostawiając go samego. Stwarza warunki, które nie zagrażają jego życiu i zdrowiu.
3. Dyrektor, po przeanalizowaniu sytuacji i stwierdzeniu takiej konieczności, wzywa lekarza w celu określenia stanu zdrowia ucznia, ewentualnie udzielenia mu pomocy medycznej.
4. Dyrektor zawiadamia o fakcie rodziców/opiekunów i zobowiązuje ich do niezwłocznego odebrania dziecka ze szkoły. W przypadku odmowy odebrania dziecka ze szkoły ze strony rodziców/opiekunów:
5. Lekarz w porozumieniu z dyrektorem szkoły decyduje o pozostawieniu ucznia w szkole, przewiezieniu go do placówki służby zdrowia, przekazaniu ucznia do dyspozycji funkcjonariuszom policji.
6. Szkoła zawiadamia policję o uczniu będącym pod wpływem alkoholu, narkotyków lub innych substancji psychoaktywnych, agresywnym wobec kolegów, pracowników szkoły, zagrażającym życiu lub zdrowiu innych lub swoim zachowaniem dającym powód do zgorszenia.
7. W przypadku stwierdzenia stanu bycia ucznia pod wpływem substancji psychoaktywnych policja może przewieźć go do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych. O fakcie umieszczenia w tych miejscach zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz Sąd Rodzinny, jeśli uczeń nie ukończył 18 lat.
8. Wychowawca podejmuje dalszą pracę z uczniem poprzez zawarcie kontraktu między nim, rodzicami/opiekunami i szkołą (pedagog, psycholog), zmierzającego do poprawy jego zachowania (aneks nr 2). - Procedura postępowania z uczniem, który nie uczęszcza na zajęcia szkolne
1. Nauczyciele odnotowują każdą nieobecność ucznia na prowadzonych przez siebie zajęciach lekcyjnych.
2. Rodzice/opiekunowie mają obowiązek usprawiedliwiać nieobecności dziecka w terminie ustalonym w Statucie szkoły w sposób uzgodniony z wychowawcą klasy.
3. W przypadku dłuższej planowanej nieobecności ucznia (np. pobyt w szpitalu) rodzice/opiekunowie są zobowiązani osobiście, telefonicznie lub przez dziennik elektroniczny powiadomić szkołę o przyczynach i przewidywanym okresie nieobecności dziecka.
4. Nie stosuje się usprawiedliwień pojedynczych godzin, tzw. „usprawiedliwianie wszystkich nieobecności” oraz powtarzających się nieobecności ucznia zwolnionego z zajęć edukacyjnych wychowania fizycznego.
5. Wychowawca regularnie analizuje nieobecności uczniów w szkole. Na bieżąco monitoruje frekwencję uczniów za poprzedni miesiąc.
6. Wychowawca przeprowadza rozmowę z uczniem opuszczającym lekcje uświadamiając mu konsekwencje takiego postępowania oraz informuje o tym fakcie pedagoga i/lub psychologa szkolnego.
7. Wychowawca informuje rodziców/opiekunów ucznia osobiście, pisemnie (w tym przez dziennik elektroniczny) bądź telefonicznie, jeżeli istnieje podejrzenie, że uczeń wagaruje. Rodzice/opiekunowie mogą też być poproszeni o zgłoszenie się do szkoły w celu wyjaśnienia nieobecności dziecka.
8. Wychowawca sprawdza przyczyny nieobecności ucznia w drodze rozmowy z rodzicami/opiekunami oraz z samym uczniem; zaleca rodzicom/opiekunom szczególny nadzór nad dzieckiem (w razie potrzeby w rozmowie może uczestniczyć pedagog szkolny i/lub psycholog).
9. Wychowawca, pedagog i/lub psycholog oraz rodzice/opiekunowie podejmują wspólnie działania zaradcze mające na celu poprawę frekwencji ucznia.
10. W przypadku niepodjęcia przez rodziców/opiekunów i ucznia współpracy z wychowawcą oraz powtarzania się niepokojących faktów, uczeń może być skreślony z listy uczniów zgodnie z zasadami zawartymi w Statucie szkoły.
11. Przeprowadzone rozmowy i podjęte działania powinny być odnotowane w dzienniku elektronicznym danej klasy lub dzienniku pedagoga i/lub psychologa szkolnego. - Procedura postępowania z uczniem, który zachowuje się agresywnie wobec rówieśników
1. Nauczyciel lub pracownik szkoły, który zaobserwował agresywne zachowanie ucznia wobec rówieśnika/ów (np. zaczepki, potrącanie, dokuczanie, agresję werbalną, niszczenie mienia) jest zobowiązany do natychmiastowej interwencji.
2. Niezwłocznie doprowadza uczestników zdarzenia do wychowawcy (w razie jego nieobecności do pedagoga, psychologa lub dyrektora szkoły) i przekazuje informację o zdarzeniu.
3. W każdym przypadku informacja musi zostać przekazana wychowawcy.
4. Wychowawca, pedagog, psycholog lub dyrektor w obecności nauczyciela lub pracownika będącego świadkiem zdarzenia przeprowadza rozmowę wyjaśniającą z uczniem, uświadamiając mu nieodpowiednie zachowanie, zwracając szczególną uwagę na to, by spowodować okazanie skruchy przez agresora, przeproszenie poszkodowanego i naprawienie ewentualnej szkody. Osoba przeprowadzająca rozmowę sporządza notatkę pisemną z zajścia.
5. Wychowawca prosi rodziców/opiekunów o przybycie do szkoły – przekazuje informację o negatywnym zachowaniu dziecka, ustala sankcje w stosunku do sprawcy, zwracając uwagę na konieczność rozmowy rodziców/opiekunów z dzieckiem na temat przestrzegania praw człowieka, poszanowania jego godności i nietykalności, znaczenia budowania pozytywnych relacji międzyludzkich.
6. Po analizie sytuacji wychowawca może zorganizować spotkanie rodziców/opiekunów z pedagogiem i/lub psychologiem mające na celu ustalenie przyczyn zaburzonego zachowania ucznia i pomoc rodzicom/opiekunom w doborze właściwych metod i technik wychowawczych oraz sposobów oddziaływania.
7. W przypadku utrzymywania się nieprawidłowych relacji ucznia z rówieśnikami (np. pobicia, zaczepianie itp.) pedagog lub psycholog w porozumieniu z rodzicami/opiekunami kieruje go na badania do Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w celu otrzymania dalszych wskazówek dotyczących pracy z uczniem (ewentualnego jego uczestnictwa w zajęciach rozwijających kompetencje emocjonalno – społeczne). - Procedura postępowania w przypadku agresywnego zachowania ucznia wobec pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych szkoły
1. Nauczyciel/ wychowawca/ specjalista/ pracownik szkoły informuje dyrektora szkoły o zdarzeniu.
2. Dyrektor podejmuje kroki adekwatne do zagrożenia (np. zawiadomienie organów policji, w razie potrzeby zapewnia pomoc przedmedyczną i wzywa pogotowie).
3. Dyrektor informuje rodziców/opiekunów ucznia/uczniów o zaistniałej sytuacji.
4. Nauczyciel/ wychowawca/ specjalista/ pracownik szkoły sporządza pisemną informację – notatkę ze zdarzenia; przekazuje ją dyrektorowi szkoły.
5. Dyrektor bada sprawę i sporządza szczegółową dokumentację zajścia.
6. Jeśli sprawa nie wymaga interwencji policji, wychowawca, poszkodowany nauczyciel, pracownik szkoły, rodzice/opiekunowie i uczeń (jeżeli była grupa uczniów, to każdy z nich indywidualnie) spisują kontrakt (może to się odbywać z pomocą pedagoga i/lub psychologa szkolnego) – aneks nr 2.
7. Wychowawca i pedagog/psycholog szkolny monitorują przestrzeganie zapisów kontraktu.
8. Jeśli uczeń lub jego rodzice/opiekunowie nie dotrzymują warunków kontraktu, wychowawca zawiadamia dyrektora szkoły.
9. Dyrektor składa doniesienie na policję, która podejmuje dalsze działania przewidziane prawem.
Nauczyciel (specjalista) – podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych – korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Kodeks karny do czynów zabronionych zalicza:
■ naruszenie nietykalności osobistej,
■ czynną napaść wspólnie z innymi osobami lub z użyciem broni palnej lub innego niebezpiecznego przedmiotu lub środka obezwładniającego,
■ stosowanie groźby bezprawnej lub przemocy w celu zmuszenia do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej,
■ znieważenie funkcjonariusza publicznego.
Organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w obronie nauczyciela (specjalisty), gdy ustalone dla niego uprawnienia zostaną naruszone. Jeżeli agresywne zachowanie ucznia dotyczy niepedagogicznego pracownika szkoły działania przebiegają wg punktów 1-9. - Procedura postępowania w przypadku wystąpienia u ucznia poważnego kryzysu i bezpośrednio po jego ustąpieniu (w obliczu realnego zagrożenia próbą samobójczą ucznia)
1. Nauczyciel (specjalista) lub pracownik szkoły nie pozostawia ucznia znajdującego się w kryzysie samego i próbuje przeprowadzić go w bezpieczne, ustronne miejsce (np. gabinet pielęgniarki czy pedagoga i psychologa szkolnego).
2. Zbiera on wstępne informacje o okolicznościach zdarzenia.
3. Zawiadamia o zdarzeniu wychowawcę klasy, dyrektora szkoły.
4. Osoba udzielająca pomocy w razie konieczności wzywa pogotowie ratunkowe, ewentualnie policję i w czasie interwencji dba, by przebiegła ona spokojnie i dyskretnie.
5. Wychowawca lub, na polecenie dyrektora, inny pracownik zawiadamia rodziców/opiekunów i podejmuje próbę zmobilizowania rodziny, by udzieliła dziecku wsparcia i zapewniła mu bezpieczeństwo.
6. Pracownicy szkoły chronią ucznia oraz inne osoby przed dodatkową traumą (np. kontaktem z mediami).
7. Bezpośrednio po przezwyciężeniu sytuacji kryzysowej wychowawca ustala z rodzicami/opiekunami ucznia dalszą strategię postępowania (na podstawie zaleceń specjalistów, tj. lekarza, psychologa) i przekazuje tylko konieczne informacje nauczycielom. Pedagog i psycholog szkolny ściśle współpracują z wychowawcą monitorując sytuację ucznia. - Procedura postępowania w przypadku agresywnego zachowania pracownika pedagogicznego lub niepedagogicznego szkoły wobec ucznia
1. Uczeń, rodzic/opiekun albo nauczyciel (specjalista), pracownik szkoły, który uzyskał informację na temat agresywnego zachowania pracownika pedagogicznego lub niepedagogicznego szkoły informuje o zdarzeniu dyrektora placówki.
2. Dyrektor szkoły przeprowadza niezwłocznie postępowanie wyjaśniające ze stronami konfliktu.
3. W przypadku potwierdzenia się zarzutów dyrektor szkoły inicjuje postępowanie dyscyplinarne wobec pracownika.
4. Po zakończeniu postępowania dyrektor powiadamia rodziców/opiekunów ucznia o wyniku sprawy. - Procedura postępowania w przypadku demoralizacji ucznia
1. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń używa alkoholu lub innych środków psychoaktywnych w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel (specjalista, pracownik szkoły) powinien przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy.
2. Wychowawca informuje o tym fakcie pedagoga szkolnego i/lub psychologa oraz dyrektora szkoły.
3. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców/opiekunów uczniów i (w obecności pedagoga szkolnego/psychologa lub innej zaufanej osoby):
■ przekazuje im uzyskaną informację;
■ przeprowadza rozmowę z rodzicami/opiekunami oraz uczniem w ich obecności;
■ w przypadku potwierdzenia informacji zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców/opiekunów zaś do szczególnego nadzoru nad dzieckiem, sporządzając kontrakt między uczniem, rodzicami/opiekunami i wychowawcą (pedagogiem/ psychologiem)
■ w toku interwencji wychowawczo – profilaktycznej może zaproponować rodzicom/opiekunom skierowanie do placówki specjalistycznej i udział dziecka w programie terapeutycznym.
4. Jeżeli rodzice/opiekunowie odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę do spraw nieletnich).
5. Podobnie, gdy szkoła wykorzysta dostępne środki oddziaływań
wychowawczych i profilaktycznych (rozmowa z rodzicami/opiekunami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leży
w kompetencji tych instytucji.
6. Jeżeli zachowania świadczące o demoralizacji przejawia uczeń, który ukończył 18 lat, a nie jest to udział w działalności grup przestępczych czy popełnienie przestępstwa, to nauczyciel (specjalista, pracownik szkoły) podejmuje działania określone w punktach 1-3.
W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych, zgodnie z artykułem 304 § 2 KPK, dyrektor szkoły jako przedstawiciel instytucji jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora. - Procedura postępowania w przypadku, gdy pracownik pedagogiczny lub niepedagogiczny szkoły podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk i/lub inną o charakterze psychoaktywnym
1. Pracownik pedagogiczny lub niepedagogiczny w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, psycholog dyrektor itp.) ma prawo żądać, aby uczeń pokazał mu tę substancję, zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie, co do ich związku z poszukiwaną substancją. Pracownik pedagogiczny lub niepedagogiczny nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani plecaka (torby) ucznia – jest to czynność zastrzeżona dla policji.
2. O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców/ opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa.
3. W przypadku, gdy uczeń, mimo wezwania, odmawia przekazania pracownikowi pedagogicznemu lub niepedagogicznemu substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy.
4. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, pracownik szkoły, po odpowiednim jej zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo uczeń nabył substancję. Nauczyciel (specjalista) sporządza możliwie dokładną notatkę z przebiega zdarzenia, ustaleń oraz swoich spostrzeżeń.
Uwaga! Zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w Polsce, karalne jest:
■ posiadanie każdej ilości środków psychoaktywnych,
■ wprowadzanie do obrotu środków psychoaktywnych,
■ udzielanie innej osobie, ułatwianie lub umożliwianie ich użycia oraz nakłanianie do ich użycia,
■ wytwarzanie i przetwarzanie środków psychoaktywnych. - Procedura postępowania w przypadku, gdy pracownik pedagogiczny i/lub pracownik niepedagogiczny znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk i/lub inną o charakterze psychoaktywnym
1. Nauczyciel (specjalista) lub pracownik zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem osób niepowołanych oraz ewentualnym zniszczeniem do czasu przyjazdu policji.
2. Powiadamia dyrektora szkoły, który wzywa policję.
3. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i wszelkie informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. - Procedura postępowania dyrektora w przypadku, gdy policja dokonuje zatrzymania nieletniego sprawcy czynu karalnego przebywającego na zajęciach w szkole
1. Funkcjonariusz policji przedstawia dyrektorowi powód przybycia i okazuje legitymację służbową.
2. Dyrektor zapisuje dane osobowe i numer legitymacji służbowej policjanta celem sporządzenia własnej dokumentacji.
3. Policjant informuje dyrektora o przyczynie zatrzymania ucznia.
4. Pedagog szkolny/psycholog lub wychowawca sprowadza ucznia do gabinetu dyrektora, gdzie policjant informuje go o przyczynach przybycia i czynnościach, jakie zostaną wykonane w związku ze sprawą, np. przesłuchanie, okazanie.
5. Policja informuje rodziców lub prawnych opiekunów nieletniego o wykonywanych czynnościach i zobowiązuje ich do przybycia do szkoły lub komendy policji celem uczestniczenia w czynnościach.
6. Dyrektor szkoły informuje telefonicznie rodziców/opiekunów o podjętych działaniach względem ich dziecka przez policję. W przypadku braku kontaktu telefonicznego sporządza pisemną informację i przesyła ją do miejsca ich zamieszkania.
7. Jeżeli rodzice/opiekunowie nie mogą uczestniczyć w przesłuchaniach nieletniego, dyrektor wyznacza pedagoga szkolnego (koordynatora d.s. bezpieczeństwa) lub psychologa szkolnego, wychowawcę, nauczyciela (specjalistę) do uczestnictwa w czynnościach, które są przeprowadzane w szkole bądź w jednostce policji. - Procedura postępowania dotycząca wypadków, którym ulegli uczniowie w czasie zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych prowadzonych na terenie szkoły lub poza jej terenem, jeżeli znajdowali się lub powinni znajdować się pod opieką i nadzorem pracowników szkoły
Nauczyciel, wychowawca lub inny pracownik szkoły, który zauważył lub dowiedział się o wypadku, jest zobowiązany udzielić pomocy poszkodowanemu uczniowi i zawiadomić natychmiast o wypadku pielęgniarkę, dyrektora szkoły/ koordynatora ds. bezpieczeństwa (pedagoga szkolnego). Miejsce wypadku powinno być zabezpieczone do czasu ustalenia jego przyczyn i okoliczności.
W związku z wypadkiem uczniowskim dyrektor szkoły jest zobowiązany:
■ zapewnić natychmiastową pomoc lekarską i opiekę uczniowi, który uległ wypadkowi;
■ zawiadomić bezzwłocznie o wypadku rodziców poszkodowanego ucznia lub osobę sprawującą nad nim opiekę;
■ zawiadomić o wypadku terenową stację sanitarno – epidemiologiczną, jeżeli zaistniało zatrucie pokarmowe;
■ o wypadku śmiertelnym, ciężkim, a także zbiorowym zawiadomić bezzwłocznie organ prowadzący szkołę oraz kuratorium oświaty lub organ policji;
■ prowadzić rejestr wypadków uczniów w szkole;
■ poinformować uczniów oraz pracowników szkoły o konieczności natychmiastowego zawiadomienia dyrektora szkoły o wypadku na terenie szkoły lub podczas zajęć organizowanych przez szkołę poza jej terenem. - Procedura postępowania w przypadku ujawnienia zdarzenia cyberprzemocy
Postanowienia ogólne
1. Szkoła prowadzi działania wychowawczo – profilaktyczne uświadamiające całej społeczności szkolnej (uczniom, rodzicom, nauczycielom i innym pracownikom szkoły) zasady korzystania i zagrożenia płynące z użytkowania różnych technologii komunikacyjnych.
2. W szkole podejmuje się interwencję w każdym przypadku ujawnienia cyberprzemocy.
3. Niniejsze procedury zawierają zasady postępowania nauczycieli i innych pracowników szkoły w sytuacji ujawnienia cyberprzemocy.
4. Procedury reagowania na cyberprzemoc w szkole muszą dotyczyć zachowań i działań wobec: osoby doświadczającej cyberprzemocy, sprawcy i ewentualnie świadka zdarzenia.
Opis procedury
1. Ujawnienie przypadku cyberprzemocy: informacja o tym, że w szkole miała miejsce cyberprzemoc może pochodzić z różnych źródeł. Osobą zgłaszającą fakt prześladowania może być poszkodowany uczeń, jego rodzice/opiekunowie, inni uczniowie, nauczyciele oraz świadkowie zdarzenia.
2. Jeśli wiedzę o zajściu posiada nauczyciel niebędący wychowawcą, powinien przekazać informację wychowawcy klasy, który informuje o fakcie pedagoga lub psychologa szkolnego.
3. Pedagog lub psycholog szkolny wspólnie z wychowawcą powinni dokonać analizy zdarzenia i zaplanować dalsze postępowanie.
4. Do zadań szkoły należy także ustalenie okoliczności zdarzenia i ewentualnych świadków.
5. Pedagog lub psycholog szkolny we współpracy z nauczycielem zajęć komputerowych w procedurze interwencyjnej, o ile to możliwe, zabezpieczają dowody cyberprzemocy (sposób ich rejestrowania i zabezpieczenia opisany jest w aneksie nr 3).
6. Poważne przypadki cyberprzemocy przebiegające z naruszeniem prawa (np. groźby karalne, propozycje seksualne, publikowanie nielegalnych treści) muszą być bezwzględnie zgłaszane na policję.
7. Dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny o sprawie w sytuacji, gdy:
■ rodzice/opiekunowie sprawcy cyberprzemocy odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a uczeń nie zaniechał dotychczasowego postępowania, lub gdy do szkoły napływają informacje o innych przejawach demoralizacji dziecka;
■ szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki wychowawcze (rozmowa z rodzicami/opiekunami, konsekwencje regulaminowe wobec ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem itp.), a ich zastosowanie nie przynosi pożądanych rezultatów.
8. W przypadku, gdy sprawca cyberprzemocy jest znany i jest on uczniem szkoły, pedagog lub psycholog szkolny wraz z wychowawcą powinni podjąć następujące działania:
■ przeprowadzić rozmowę z uczniem, której celem jest ustalenie okoliczności zajścia, wspólnie zastanowić się nad jego przyczynami i poszukać rozwiązania sytuacji konfliktowej;
■ jeśli w zdarzeniu brała udział grupa uczniów, należy rozmawiać z każdym z nich z osobna, zaczynając od jej lidera (nie można konfrontować sprawcy z osobą doświadczającą cyberprzemocy!);
■ omówić z uczniem skutki jego postępowania i poinformować o konsekwencjach regulaminowych, które zostaną wobec niego zastosowane. Dodatkowo uczeń – sprawca może mieć czasowy zakaz korzystania ze szkolnej pracowni multimedialnej w czasie wolnym lub przynoszenia do szkoły akcesoriów elektronicznych;
■ podejmując decyzję o rodzaju kary należy wziąć pod uwagę: rozmiar i rangę szkody, czas trwania prześladowania, czy było to długotrwałe działanie, czy pojedynczy incydent, świadomość popełnianego czynu, rodzaj rozpowszechnianego materiału;
■ zobowiązać sprawcę do zaprzestania swojego działania i usunięcia z sieci internetowej szkodliwych materiałów;
■ ustalić ze sprawcą sposób zadośćuczynienia wobec osoby doświadczającej cyberprzemocy.
9. Rodzice/opiekunowie sprawcy zostają poinformowani o przebiegu zdarzenia i zapoznani z materiałem dowodowym, a także z decyzją w sprawie dalszego postępowania i podjętych przez szkołę środkach dyscyplinarnych wobec ich dziecka.
10. Osoba doświadczająca cyberprzemocy otrzymuje w szkole pomoc psychologiczno- pedagogiczną udzielaną przez pedagoga lub psychologa szkolnego. Natomiast po zakończeniu interwencji wychowawca wraz z osobą udzielającą pomocy monitorują sytuację ucznia sprawdzając, czy nie są wobec niego podejmowane dalsze działania przemocy bądź odwetowe ze strony sprawcy.
11. Rodzice/opiekunowie dziecka doświadczającego cyberprzemocy zostają poinformowani
o problemie i podjętych działaniach szkoły.
12. Pedagog szkolny (koordynator d.s. bezpieczeństwa) lub psycholog szkolny zobowiązany jest do sporządzenia notatki służbowej z rozmów ze sprawcą, poszkodowanym, ich rodzicami/opiekunami oraz świadkami zdarzenia. - Procedura postępowania w przypadku dostrzeżenia w zapisie monitoringu wizyjnego sytuacji wskazującej na zagrożenia bezpieczeństwa osób, popełnienie czynu karalnego lub niszczenie mienia
1. Osoba, która w zapisie monitoringu wizyjnego dostrzegła zdarzenie, informuje dyrektora szkoły o jego wystąpieniu.
2. Dyrektor podejmuje kroki adekwatne do zagrożenia (np. zawiadomienie organów policji, podjęcie osobistej interwencji; w razie potrzeby zapewnia pomoc przedmedyczną i wzywa pogotowie).
3. Jeśli w zdarzeniu uczestniczy uczeń/uczniowie, dyrektor lub wyznaczona przez niego osoba, np. koordynator d.s. bezpieczeństwa informuje rodziców/opiekunów prawnych ucznia/uczniów o zaistniałej sytuacji.
4. Dyrektor bada sprawę i sporządza szczegółową dokumentację zajścia.
5. Jeśli sprawa jest związana z popełnieniem czynu karalnego lub przestępstwem, dyrektor przekazuje ją policji do dalszych działań. Na żądanie policji dyrektor udostępnia fragmenty zapisu z monitoringu związane z analizowanym zdarzeniem.
6. Jeśli sprawa nie wymaga interwencji policji, dyrektor przekazuje ją wychowawcy ucznia/uczniów do dalszego postępowania według procedur właściwych dla zdarzenia. - Procedura postępowania w przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych lub innych niebezpiecznych substancji czy przedmiotów
Należy:
1. uniemożliwić dostęp osób postronnych do niebezpiecznych przedmiotów;
2. zapewnić bezpieczeństwo osobom przebywającym na terenie szkoły – w przypadku zagrożenia przeprowadzić ewakuację osób i mienia;
3. wezwać policję;
4. poinformować siły policyjne o rozkładzie pomieszczeń w obiekcie i o ich wyposażeniu oraz rozmieszczeniu tego wyposażenia;
5. pod żadnym pozorem nie wolno dotykać i przemieszczać podejrzanych niebezpiecznych przedmiotów lub ładunków;
6. zachować spokój i opanowanie, nie dopuścić do paniki. - Procedura postępowania w przypadku uzyskania informacji o podłożeniu ładunku wybuchowego (wskazówki do prowadzenia rozmów ze zgłaszającym o podłożeniu bomby)
Należy:
1. zachować spokój i nie odkładać słuchawki;
2. natychmiast powiadomić dyrektora szkoły;
3. podczas rozmowy starać się uzyskać od zgłaszającego jak najwięcej informacji;
4. tak prowadzić rozmowę, aby stworzyć możliwość zidentyfikowania sprawcy choćby w przybliżeniu;
5. ocenić czas przyjęcia ostrzeżenia, płeć dzwoniącego, akcent, stan (np. pod wpływem alkoholu lub innych środków psychoaktywnych), tło rozmowy itp.;
6. dążyć do uzyskania odpowiedzi na następujące pytania:
■ Czy Pan/Pani podłożyła bombę?
■ Kiedy bomba wybuchnie?
■ Gdzie jest w tej chwili bomba?
■ Jak bomba wygląda?
■ Jakiego typu jest bomba?
■ Co spowoduje wybuch?
■ W którym miejscu bomba jest umieszczona?
■ Dlaczego Pan/Pani podłożył/a bombę?
■ Skąd Pan/Pani telefonuje?
■ Gdzie Pan/Pani się w tej chwili znajduje?
■ Jak się Pan/Pani nazywa?
Nie należy:
7. samowolnie rozpowszechniać informacji o otrzymanym zgłoszeniu o podłożeniu bomby; może to spowodować panikę wśród uczniów, pracowników szkoły lub osób postronnych, co utrudni działania policji oraz ewentualną ewakuację.
Osoba przyjmująca zgłoszenie staje się świadkiem zdarzenia i będzie na tę okoliczność przesłuchiwana przez policję. - Procedura postępowania w przypadku otrzymania podejrzanej paczki lub koperty
1. Nie wolno opróżniać zawartości wszelkich podejrzanych przesyłek, nie należy przenosić paczki lub koperty.
2. Nie wolno wdychać oparów, dotykać, sprawdzać smaku, przypatrywać się jej z bliska.
3. Należy umieścić ją w jednym, a następnie w drugim plastikowym worku, szczelnie ją zamykając (zawiązać, zakleić taśmą).
4. Należy powiadomić policję lub straż pożarną.
5. Cechy charakterystyczne dla niebezpiecznych przesyłek:
■ twarda koperta,
■ otwory w kopercie,
■ nierównomierne rozłożenie wagi,
■ wewnętrzna koperta,
■ wystające druty lub folia,
■ zapach,
■ podejrzane opakowanie,
■ tłuste plamy, zaolejenia, przebarwienia,
■ emitowane dźwięki. - Procedura postępowania w przypadku wtargnięcia napastnika (terrorysty) do szkoły
Poniższe rekomendacje odnoszą się do niezbędnej reakcji nauczyciela i dotyczą sytuacji wtargnięcia napastnika z niebezpiecznym narzędziem lub bronią, który strzela do osób znajdujących się na korytarzu i w salach lekcyjnych, tzw. aktywny strzelec.
1. Jeżeli nie miałeś szansy na ucieczkę, ukryj się, zamknij drzwi na klucz (zabarykaduj się) – szybkie zamknięcie drzwi może uniemożliwić napastnikowi wejście do pomieszczenia i zabicie kolejnych osób.
2. Wycisz i uspokój uczniów – wszelkie dźwięki wydostające się z sal lekcyjnych mogą spowodować próbę wejścia napastnika do pomieszczenia lub ostrzelanie sali lekcyjnej przez drzwi czy ścianę.
3. Zaopiekuj się uczniami ze SPE i uczniami, którzy potrzebują pomocy – należy zwrócić szczególną uwagę na dzieci, które specyficznie reagują na stres i mogą mieć problemy z opanowaniem emocji.
4. Każ bezwzględnie wyciszyć, wyłączyć telefony – niespodziewane sygnały telefonów mogą zdradzić obecność osób wewnątrz zamkniętych pomieszczeń i zachęcić napastnika do wejścia.
5. Poinformuj policję wysyłając informację tekstową – SMS o zaistniałej sytuacji – w przypadku wtargnięcia napastnika do szkoły niezbędnym jest natychmiastowe przekazanie informacji policji.
6. Zasłoń okno, zgaś światło – należy zaciemnić salę, aby utrudnić obserwację osób zabarykadowanych w salach lekcyjnych przez osoby współpracujące z napastnikami, a znajdujące się na zewnątrz obiektu szkolnego.
7. Nie przemieszczaj się – przemieszczanie się może powodować dźwięki lub cień, który może zostać zauważony przez napastników.
8. Stań poniżej linii okien, zejdź ze światła drzwi – przebywanie w świetle drzwi rzuca cień i może zostać zauważone przez napastników.
9. Zejdź z linii strzału, połóż się na podłodze – z reguły napastnicy strzelają na wysokości około 1 do 1,5 m. Strzały z broni palnej bez problemu penetrują drzwi i mogą zabić osoby znajdujące się wewnątrz.
10. Jeżeli padną strzały, nie krzycz – napastnicy oddając na ślepo strzały przez zamknięte drzwi chcą sprowokować krzyki przerażonych osób i upewnić się czy w salach rzeczywiście nikogo nie ma.
11. Nie otwieraj nikomu drzwi – interweniujące oddziały policji w przypadku takiej konieczności same otworzą drzwi. Napastnicy mogą zmusić osoby funkcyjne do przekazania komunikatu, który ma spowodować otwarcie drzwi.
12. W przypadku wtargnięcia napastnika do pomieszczenia podejmij walkę, która może być ostatnią szansą na uratowanie życia – w sytuacji obecności aktywnego strzelca jego celem jest zabicie jak największej liczby ludzi. W takiej sytuacji podjęcie walki może dać jedyną szansę na uratowanie życia.
W przypadku bezpośredniego kontaktu z napastnikami, którzy dążą do przejęcia kontroli nad szkołą:
13. Wykonuj bezwzględnie polecenia napastnika – wszelkie próby oporu mogą być uznane przez napastników jako akt agresji i zakończyć się śmiercią zakładników.
14. Na żądanie terrorystów oddaj im przedmioty osobiste, np. telefon – wszelkie próby oszukania napastników mogą zakończyć się śmiercią osoby oszukującej .
15. Poinformuj, że nie możesz wykonać jakiegoś polecenia – w takim przypadku ewentualne niewykonanie polecenia napastników nie zostanie potraktowane jako próba oporu.
16. Nie patrz terrorystom w oczy, unikaj kontaktu wzrokowego – w takiej sytuacji patrzenie w oczy może zostać uznane za akt prowokacji i agresji.
17. Nigdy nie odwracaj się plecami do napastnika – odwracanie plecami może zostać uznane jako akt agresji czy lekceważenia, utrudnia także orientację w sytuacji.
18. Nie zwracaj na siebie uwagi – niezwracanie na siebie uwagi może zwiększyć szansę na uratowanie życia w przypadku, gdy zamachowcy zdecydują się zabić kogoś dla przykładu.
19. Nie lekceważ napastnika i nie bądź agresywny – brak szacunku i agresja mogą zostać ukarane przez zamachowców.
20. Nie oszukuj terrorysty – oszustwo może zostać potraktowane jako brak szacunku czy agresji i zostać ukarane.
21. Uspokój uczniów, zawsze zwracaj się do nich po imieniu – zwracanie się do uczniów po imieniu pozwala na ich spersonalizowanie, co może spowodować lepsze ich traktowanie przez zamachowców.
22. Poinformuj napastnika o uczniach ze schorzeniami – wiedza ta w konsekwencji obniży agresję ze strony zamachowców wobec dzieci, których zachowanie odstaje od reszty.
23. Pytaj zawsze o pozwolenie, np. gdy chcesz się zwrócić do uczniów – każda aktywność podjęta bez zgody zamachowców może zostać potraktowana jako akt oporu czy agresji i w konsekwencji ukarana.
24. Zawsze korzystaj z dobrej woli terrorysty – nigdy nie wiadomo, kiedy kolejny raz będziemy mogli napić się czy zjeść posiłek.
W przypadku działań antyterrorystycznych podjętych przez policję:
25. Nie uciekaj z miejsca zdarzenia, nie wykonuj gwałtownych ruchów – możesz zostać uznany za terrorystę – policja w trakcie operacji odbijania zakładników nie jest w stanie odróżnić napastników od ofiar.
26. Nie próbuj pomagać służbom ratowniczym, dyskutować z nimi – próba pomocy siłom bezpieczeństwa bez ich wyraźnej zgody czy prośby może zostać potraktowane jako akt agresji.
27. Połóż się na podłodze, trzymaj ręce z otwartymi dłońmi najlepiej na wysokości głowy – taka pozycja pozwala widzieć ewentualne niebezpieczne narzędzia będące w posiadaniu zamachowców, którzy wtopili się w szeregi zakładników.
28. Słuchaj poleceń i instrukcji grupy antyterrorystycznej, poddawaj się jej działaniom – postawa taka ułatwia działania policji, a także identyfikację zamachowców, którzy próbują się wtopić w szeregi napastników
29. Nie trzyj oczu w przypadku użycia gazów łzawiących – tarcie oczu tylko pogarsza skutki użycia gazu łzawiącego.
30. Pytaj o pozwolenie zaopiekowania się swoimi uczniami – wszelkie samowolne działania mogą zostać potraktowane jako akt agresji i mogą utrudnić akcję ratunkową.
31. Odpowiadaj na pytania funkcjonariuszy – policja zbiera kluczowe informacje mające się przyczynić do skutecznej akcji uwolnienia zakładników i identyfikacji zamachowców.
32. Bądź przygotowany na traktowanie ciebie jako potencjalnego terrorysty dopóki twoja tożsamość nie zostanie potwierdzona – w pierwszej fazie operacji odbijania zakładników policja nie jest w stanie odróżnić zakładników od napastników, którzy często próbują się wtapiać w tłum i uciec z miejsca ataku
33. Po wydaniu polecenia wyjścia – opuść pomieszczenie jak najszybciej, oddal się we wskazanym kierunku – w przypadku interwencji sił bezpieczeństwa należy wykonać polecenia dokładnie tak, jak tego chcą siły interwencyjne.
34. Nie zatrzymuj się dla zabrania rzeczy osobistych, zawsze istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru – najważniejsze jest uratowanie życia i zdrowia, a dopiero później ratowanie dóbr materialnych. - Procedura postępowania w przypadku skażenia chemicznego lub biologicznego szkoły
Przez zagrożenie chemiczne rozumiemy uwolnienie niebezpiecznych dla ludzi i środowiska pierwiastków chemicznych oraz ich związków, mieszanin lub roztworów występujących w środowisku lub powstałych w wyniku działalności człowieka. Zagrożenie może wynikać także z stosowania broni biologicznej (broń B, broń bakteriologiczna). W broni B ładunki bojowe są wypełnione mikroorganizmami chorobotwórczymi: bakteriami (wąglik, bruceloza etc.) wirusami (ospy, gorączki krwotocznej, zapalenia mózgu, wirusa HIV), toksynami (rycyna, toksyna otulinowa), grzybami lub pierwotniakami.
Sytuacja, gdy nastąpiło skażenie szkoły (szkoła otrzymuje informację o możliwym skażeniu substancją chemiczną/ biologiczną – np. telefon o zamiarze ataku).
Należy wówczas:
1. zaalarmować wszystkich przebywających na terenie szkoły, a osoby przebywające na zewnątrz ewakuować do budynku szkoły przemieszczając się pod wiatr oraz poprzecznie do kierunku wiatru;
2. natychmiast po ogłoszeniu alarmu powiadomić odpowiednie służby – policję, straż pożarną, pogotowie ratunkowe, kładąc szczególny nacisk na zawarcie w tym powiadomieniu informacji o charakterze potencjalnego ataku;
3. w budynku – szkole, zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne, wyłączyć klimatyzację;
4. w miarę możliwości gromadzić podręczne środki ratownicze i odtrutki – maski pyłowe, gazę, watę, kwas octowy, sok cytrynowy, oliwę jadalną, wodę, wodę utlenioną, mydło, olej parafinowy, środki pobudzające krążenie, spirytus do zmywania skóry;
5. przygotować wilgotne tampony do ochrony dróg oddechowych, na wypadek przeniknięcia środka biologicznego lub chemicznych do wnętrza pomieszczeń częsta zmiana tamponu lub nawilżanie go wodą zabezpiecza przed nadmiernym pochłanianiem substancji;
6. powstrzymać się od picia, spożywania posiłków, palenia oraz prac wymagających dużego wysiłku;
7. do chwili odwołania alarmu lub zarządzenia ewakuacji nie wolno opuszczać uszczelnionych pomieszczeń, przebywać w pobliżu okien i innych otworów wentylacyjnych;
8. oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi.
Sytuacja, gdy szkoła została skażona substancją chemiczną/biologiczną, a zagrożenie zostało wykryte natychmiast lub szybko po jego pojawieniu się.
Należy wówczas:
1. nie dotykać i nie wąchać podejrzanych przedmiotów, nie sprzątać proszku, nie ścierać cieczy;
2. aby zapobiec rozprzestrzenianiu się substancji, przykryć ją np. kocem;
3. pozamykać okna oraz drzwi i wyłączyć klimatyzację, nie dopuścić do przeciągów;
4. opuścić pomieszczenie, w którym wykryto/stwierdzono obecność podejrzanej substancji i nie wpuszczać do niego innych osób;
5. powiadomić osobę odpowiedzialną za zarządzanie kryzysowe w szkole – dyrektora, zastępcę dyrektora, osobę upoważnioną przez dyrekcję, tj. koordynatora d.s. bezpieczeństwa;
6. zaalarmować wszystkie osoby przebywające na terenie szkoły i ewakuować je w rejon ewakuacji, przemieszczając się pod wiatr oraz poprzecznie do kierunku wiatru – rejonów ewakuacji powinno być kilka, znajdujących się w różnych kierunkach od szkoły, gdyż nie znamy kierunku wiatru, z jakiego będzie wiał w czasie przedmiotowego zagrożenia, rejonem ewakuacji powinien być budynek/budynki, a nie otwarta przestrzeń;
7. natychmiast po ogłoszeniu ewakuacji powiadomić odpowiednie służby – policja, straż pożarna, pogotowie ratunkowe kładąc szczególny nacisk na zawarcie w tym powiadomieniu informacji o charakterze potencjalnego zagrożenia;
8. jeśli miał miejsce kontakt z substancją, należy: umyć dokładnie ręce wodą i mydłem, zdjąć ubranie, które miało kontakt z podejrzaną substancją i włożyć do plastikowego worka;
9. po kontakcie z substancją nie wolno: jeść, pić, palić do czasu uzyskania zgody odpowiednich służb – policja, straż pożarna, wyspecjalizowana jednostka zwalczania skażeń i zakażeń;
10. w obiekcie – budynku, do którego nastąpiła ewakuacja zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne, wyłączyć klimatyzację;
11. sporządzić listę osób, które miały kontakt z podejrzaną substancją albo znalazły się w odległości ok. 5 m od niej. Listę przekazać policji;
12. w miarę możliwości gromadzić podręczne środki ratownicze i odtrutki – maski pyłowe, gazę, watę, kwas octowy, sok cytrynowy, oliwę jadalną, wodę, wodę utlenioną, mydło, olej parafinowy, środki pobudzające krążenie, spirytus do zmywania skóry;
13. przygotować wilgotne tampony do ochrony dróg oddechowych, na wypadek przeniknięcia środków biologicznego lub chemicznych do wnętrza pomieszczeń – częsta zmiana tamponu lub nawilżanie go wodą zabezpiecza przed nadmiernym pochłanianiem substancji;
14. powstrzymać się od picia, spożywania posiłków, palenia oraz prac wymagających dużego wysiłku;
15. oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi.
Gdy szkoła została skażona substancją chemiczną/ biologiczną, a zagrożenie zostało wykryte późno, np. Gdy pojawiły się objawy reakcji na substancję lub/i ogniska zachorowań:
Należy wtedy:
1. nie dotykać i nie wąchać podejrzanych przedmiotów, nie sprzątać proszku, nie ścierać cieczy’
2. powiadomić osobę odpowiedzialną w szkole za zarządzanie kryzysowe – dyrektora, zastępcę dyrektora, osobę upoważnioną przez dyrekcję, tj. koordynatora d.s. bezpieczeństwa;
3. przykryć substancję np. kocem, aby zapobiec jej rozprzestrzenianiu się;
4. pozamykać okna oraz drzwi i wyłączyć klimatyzację, nie dopuścić do przeciągów;
5. opuścić pomieszczenie, w którym wykryto/stwierdzono obecność podejrzanej substancji i nie wpuszczać do niego innych osób;
6. ogłosić alarm i wszystkich uczniów, nauczycieli oraz pracowników znajdujących się bezpośrednio poza budynkiem, a przebywających na terenie szkoły ewakuować do wnętrza szkoły;
7. natychmiast po ogłoszeniu alarmu powiadomić odpowiednie służby – policję, straż pożarną, pogotowie ratunkowe, kładąc szczególny nacisk na zawarcie w tym powiadomieniu informacji o charakterze potencjalnego zagrożenia;
8. w szkole zamknąć i uszczelnić okna, drzwi, otwory wentylacyjne, wyłączyć klimatyzację a budynek szkoły wraz ze wszystkimi obecnymi wewnątrz osobami odizolować od bezpośredniego otoczenia przygotowując się do ewentualnej kwarantanny;
9. oczekiwać na pojawienie się odpowiednich służb i postępować zgodnie z otrzymanymi od nich wytycznymi.
Opracowała:
Izabela Edyta Dąbrowska
pedagog szkolny, koordynator d.s. bezpieczeństwa w szkole
Materiały źródłowe
- Ustawa z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 487).
- Ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 783).
- Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 957).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r., Nr 6, poz. 69 ze zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 października 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2018r., poz. 2140).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. z 2015 r. poz. 1249).
- Wojtasik L. (red.), Jak reagować na przemoc? Poradnik dla szkół, wyd. II poprawione, Biblioteka Programu „Dziecko w sieci”, Fundacja „Dzieci Niczyje”, Warszawa 2008.
- https://www.ore.edu.pl/2015/06/procedury-interwencyjne-w-szkole-materialy-do-pobrania/
- https://bezpiecznaszkola.men.gov.pl/
- Informacja Komendy Miejskiej Policji w Ostrołęce, Wydziału Prewencji, Zespołu d.s. Profilaktyki Społecznej, Nieletnich i Patologii, 17 maja 2019 r.